Biến Chứng Tiểu Đường Ở Mắt: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Phòng Ngừa

Tiểu đường (hay còn gọi là đái tháo đường) là căn bệnh thường để lại nhiều biến chứng nguy hiểm, phần lớn diễn ra âm thầm, không biểu hiện rõ ràng khiến bạn khó phát hiện. Đặc biệt, biến chứng mắt ở bệnh nhân tiểu đường cần được điều trị kịp thời, tránh khiến thị lực suy giảm nghiêm trọng. Để hiểu rõ về các biến chứng tiểu đường ở mắt, cùng a:care Việt Nam tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây. 

Các biến chứng tiểu đường ở mắt

Tiểu đường là căn bệnh gây ra nhiều nhiều biến chứng nguy hiểm cho bệnh nhân, trong đó có bệnh tiểu đường biến chứng mắt. Đặc biệt, nếu không được tầm soát, phòng ngừa và điều trị kịp thời, các biến chứng tiểu đường ở mắt có thể khiến người bệnh giảm thị lực, thậm chí là mù lòa.

Bệnh võng mạc đái tháo đường 

Một trong các biến chứng tiểu đường ở mắt là võng mạc đái tháo đường. Đây là tình trạng có thể gây giảm thị lực và mù lòa ở những người mắc bệnh tiểu đường. Bệnh võng mạc đái tháo đường ảnh hưởng đến các mạch máu ở võng mạc (lớp mô nhạy cảm với ánh sáng ở phía sau mắt). Tiểu đường biến chứng mắt này càng để lâu càng nguy hiểm và tiến triển bệnh theo hướng rất phức tạp. 

Bệnh võng mạc đái tháo đường được chia làm 2 giai đoạn với những biểu hiện khác nhau.

• Giai đoạn không tăng sinh mạch máu: Là giai đoạn đầu của bệnh võng mạc đái tháo đường, gây tăng thấm thành mạch và xuất huyết. Ở giai đoạn này bệnh nhân không xuất hiện triệu chứng nào, nhưng vẫn có thể phát hiện được bệnh nhờ phương pháp chụp ảnh đáy mắt.   
• Giai đoạn tăng sinh mạch máu: Đây là giai đoạn tiến triển hơn của bệnh võng mạc đái tháo đường. Trong giai đoạn này, bệnh nhân có thể suy giảm thị lực nghiêm trọng do các mạch máu bất thường mới xuất hiện chảy máu vào thủy tinh thể (xuất huyết thủy tinh thể), hoặc khi xảy ra hiện tượng bong võng mạc co kéo.

Đục thủy tinh thể 

Một biến chứng tiểu đường ở mắt điển hình khác là đục thủy tinh thể mắt. Khi bạn mắc bệnh tiểu đường, lượng đường trong máu cao theo thời gian làm thay đổi cấu trúc thủy tinh thể của mắt, từ đó đẩy nhanh sự phát triển của đục thủy tinh thể. Tình trạng này tiến triển có thể khiến thị lực suy giảm, nhòe và chói sáng. 

Người bệnh bị đục thủy tinh thể vẫn có cơ hội khôi phục thị lực bằng phương pháp phẫu thuật, thủy tinh thể cũ sẽ được thay bằng thủy tinh thể nhân tạo.  

Tăng nhãn áp 

Một biến chứng tiểu đường ở mắt tiếp theo phải kể đến là nguy cơ tăng nhãn áp. 

Những người mắc bệnh tiểu đường có khả năng mắc bệnh tăng nhãn áp cao hơn người khác. Tăng nhãn áp là tình trạng áp lực tăng cao trong mắt khi thuỷ dịch không thể chảy ra bên ngoài như bình thường. Áp lực tăng thêm này có thể làm tổn thương dây thần kinh và mạch máu, đồng thời gây nên những thay đổi về thị lực. Thông thường, người bệnh chỉ có thể phát hiện khi bệnh đã tiến triển nặng và gây mất thị lực trầm trọng, do bệnh không có triệu chứng sớm. Tuy nhiên, bác sĩ chuyên khoa mắt vẫn có khả năng phát hiện bệnh sớm hơn trong các buổi kiểm tra mắt định kỳ của bạn. Vì thế, khi bạn cảm thấy có dấu hiệu tiểu đường biến chứng mắt thì phải đi khám ngay.

Tùy vào tình trạng và mức độ bệnh, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân dùng thuốc hoặc làm hạ nhãn áp bằng thủ thuật laser. Nếu việc điều trị không có kết quả như ý muốn,  bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật bằng phương pháp cắt bè củng giác mạc hoặc đặt van ExPress, với tác dụng giúp hạ nhãn áp. 

Nguyên nhân gây biến chứng võng mạc ở người bệnh tiểu đường

Bệnh nhân gặp phải biến chứng tiểu đường ở mắt là do: đường huyết tăng cao và tình trạng này kéo dài trong thời gian dài. Điều đó dẫn tới các mạch máu nhỏ tại mắt bị tắc nghẽn, mạch máu mới phát triển, mỏng và yếu, dễ chảy máu ảnh hưởng đến thị lực. 

Triệu chứng của bệnh mắt ở người bệnh tiểu đường

Người bị biến chứng tiểu đường ở mắt thường xuất hiện một số triệu chứng bao gồm:

• Mắt nhìn cảm thấy có đốm đen (ruồi bay), hoặc các sợi mày đen ở trước mắt.
• Khi nhìn, thấy xuất hiện một số vùng bị đen hoặc vùng trống.
• Nhìn mờ.
• Hình ảnh khi nhìn bị dao động. 
• Mắt nhìn không phân biệt được các màu sắc, nhìn màu kém. 

Các yếu tố nguy cơ làm gia tăng mắc bệnh mắt ở người bệnh tiểu đường

Biến chứng của bệnh tiểu đường ở mắt khi không được phát hiện sớm khiến tình trạng bệnh nặng dần. Một trong những yếu tố làm người bệnh tiểu đường gia tăng các biến chứng ở mắt là do: 

• Bị tiểu đường lâu và kiểm soát đường huyết kém.
• Rối loạn mỡ máu.
• Tăng huyết áp.
• Hút thuốc lá.
• Mang thai.

Cách phòng ngừa biến chứng tiểu đường ở mắt

Phần lớn bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 thường gặp phải các biến chứng ở mắt. Để phòng ngừa biến chứng tiểu đường ở mắt, bệnh nhân nên chú ý một số vấn đề sau: 

Duy trì lối sống lành mạnh mỗi ngày 

Các chuyên gia khuyên bạn nên kết hợp các thói quen dưới đây vào chế độ chăm sóc sức khỏe để phòng tránh các biến chứng tiểu đường ở mắt: 

• Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
• Ăn ít chất béo, ít đường, nhiều rau, trái cây và ngũ cốc.
• Duy trì cân nặng lý tưởng thông qua việc tập thể dục và chế độ ăn uống lành mạnh.
• Không hút thuốc.
• Duy trì kiểm soát huyết áp theo chỉ dẫn từ bác sĩ.

Quản lý chặt chẽ tiến triển bệnh tiểu đường của bản thân 

Bệnh nhân gặp phải một trong các biến chứng tiểu đường ở mắt cần thường xuyên theo dõi tình trạng bệnh của mình. Người bệnh cũng cần kiểm soát chặt chẽ lượng đường trong máu, huyết áp và mỡ trong máu theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuân thủ điều trị bằng thuốc,, tránh lạm dụng hoặc dùng sai thuốc với tình trạng bệnh. 

Đi khám mắt định kỳ 

Nếu phát hiện biến chứng tiểu đường ở mắt vào giai đoạn đầu, việc điều trị sẽ có kết quả cao nhất. Tuy nhiên, các biến chứng vừa nêu trên thường không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, nên bạn rất khó phát hiện. Do vậy, việc khám mắt định kỳ là việc làm quan trọng và cần thiết giúp bạn phát hiện kịp thời các vấn đề về mắt ảnh hưởng đến thị lực.

Để hạn chế biến chứng tiểu đường ở mắt, những người mắc đái tháo đường tuýp 2 cần đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt ngay khi có chẩn đoán bệnh đái tháo đường, nếu tình trạng mắt ổn định, cần tái khám ít nhất một lần mỗi năm. Với những bệnh nhân mắc đái tháo đường tuýp 1 khi đã mắc bệnh từ 5 năm cũng cần đi khám mắt. Ngay cả khi chưa nhận thấy bất kỳ sự ảnh hưởng nào của bệnh tiểu đường đến thị lực, bạn cũng nên đi khám mắt để hiểu rõ tình trạng sức khoẻ mắt và bảo vệ đôi mắt. Ngoài ra, đừng quên trao đổi với bác sĩ về lịch đi khám mắt sàng lọc mỗi năm. Kiểm soát bệnh tiểu đường và khám mắt định kỳ hàng năm có thể giúp bạn ngăn ngừa các vấn đề về thị lực và ngăn chặn tình trạng biến chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

Biến chứng tiểu đường ở mắt là một biến chứng thường gặp ở người bệnh đái tháo đường, làm ảnh hưởng đến tinh thần cũng như chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Vì vậy, khi mắc bệnh đái tháo đường, bạn nên sớm điều trị tránh để biến chứng về mắt. a:care Việt Nam chúc bạn bảo vệ đôi mắt của bản thân một cách tốt nhất! 

Xem thêm:

• Tầm soát và kiểm soát sớm bệnh võng mạc đái tháo đường: Lời khuyên từ chuyên gia
• 8 điều cần biết về hội chứng chuyển hóa

Nguồn tham khảo: 

1. National Eye Institute. What is diabetic retinopathy? https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/diabetic-retinopathy 

2. National Eye Institute. Diabetic Retinopathy: Pathophysiology and Treatments. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6032159/  

3. National Library Of Medicine. Diabetic Cataract—Pathogenesis, Epidemiology and Treatment. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2903955/. 

4. American Diabetes Association. Curious About Cataracts? https://diabetes.org/diabetes/eye-health/take-charge/curious-about-cataracts. 

5. Web MD. Can Diabetes Affect Your Eyes? https://www.webmd.com/diabetes/diabetes-eye-problems. 

6. National Library Of Medicine. Prospective Randomized Study Comparing Combined Phaco-ExPress and Phacotrabeculectomy in Open Angle Glaucoma Treatment: 12-Month Follow-Up.  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4475547/ .

7. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Diabetic Eye Disease. https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/preventing-problems/diabetic-eye-disease#symptoms-dee. 

8. MedicalNewsToday. Why is diabetic eye screening important?. https://www.medicalnewstoday.com/articles/diabetic-eye-exam#importance. 

9. CDC Hoa Kỳ. Diabetes and Vision Loss. https://www.cdc.gov/diabetes/managing/diabetes-vision-loss.html. 

10. Johnmuirhealth.com. Preventing Diabetes. https://www.johnmuirhealth.com/health-education/conditions-treatments/diabetes-articles/preventing-diabetes.html 

11. Nice.org.uk. Type 2 diabetes in adults: management. https://www.nice.org.uk/guidance/ng28/ifp/chapter/eye-damage

12. Solomon SD, Chew E, Duh EJ, et al. Diabetic Retinopathy: A Position Statement by the American Diabetes Association. Diabetes Care. 2017;40(3):412-418.