Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính: Khi những tinh thể nhỏ gây ra rắc rối lớn 

Ở trong tai mỗi chúng ta có những tinh thể rất nhỏ, các tinh thể này giúp duy trì sự thăng bằng của cơ thể. Những tinh thể này được gọi là thạch nhĩ hay “sỏi tai”. Đôi khi, một số sỏi tai bị rơi khỏi vị trí ban đầu và di chuyển vào vị trí khác ở tai trong, gây ra tình trạng chóng mặt và mất thăng bằng. Người ta còn gọi là chóng mặt tư thế kịch phát lành tính.

1. Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính là gì?

Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính là một dạng chóng mặt phổ biến do các tinh thể sỏi tai bị rơi ra khỏi vị trí ban đầu và di chuyển đến các vị trí khác ở tai trong, gây ra các triệu chứng đột ngột và có thể gây sốc cho người bệnh khi người bệnh có thay đổi tư thế đầu đột ngột.

Triệu chứng được mô tả là “Đột nhiên mọi thứ xung quanh quay tròn, cứ như thể tôi đang đi vòng tròn không bao giờ ngừng lại. Tôi phải bám chặt vào giường để giữ thăng bằng”.

Bệnh thường gặp hơn ở phụ nữ, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng gặp nhiều hơn ở người trên 50 tuổi.

2. Cơ chế gây nên các triệu chứng

Sỏi tai di chuyển gây rối loạn hệ thống tiền đình, khiến cơ thể chúng ta trở nên nhạy cảm với những thay đổi tư thế đầu. Điều này giải thích cảm giác chóng mặt khi nhìn lên hoặc nhìn xuống, ngồi dậy từ tư thế nằm, hoặc lăn trên giường. 

Mọi người cũng cần lưu ý về nguy cơ té ngã do mất thăng bằng khi bị chóng mặt tư thế kịch phát lành tính, rất nhiều trường hợp té ngã đã dẫn đến gãy xương.

Xem thêm: Các kiểu chóng mặt thường gặp

3. Chẩn đoán chóng mặt tư thế kịch phát lành tính

Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính thường được chẩn đoán thông qua nghiệm pháp Dix-Hallpike, người bệnh nhanh chóng được chuyển từ tư thế ngồi sang tư thế nằm ngửa với đầu quay 45 độ sang phải. Sau 20 đến 30 giây, người bệnh được đưa trở lại tư thế ngồi. Nếu không có cảm giác xoay tròn, quy trình tương tự được lặp lại ở bên trái. Trong quá trình thực hiện nghiệm pháp Dix-Hallpike, nếu cảm thấy chóng mặt xoay tròn, khả năng cao bị chóng mặt tư thế kịch phát lành tính. Chúng tôi cũng có thể kiểm tra tai để loại trừ các nguyên nhân khác gây chóng mặt. 

4. Nhận biết và tránh xa các tác nhân gây chóng mặt 

Trong trường hợp bị chóng mặt tư thế kịch phát lành tính, bạn cần thận trọng hơn khi tham gia các hoạt động, tránh các chuyển động đột ngột, nhanh và vòng tròn, như đu quay, tàu lượn…  trong công viên giải trí, cẩn thận và chuẩn bị trước khi cần di chuyển qua những con đường quanh co. Trong một số trường hợp cần hạn chế đeo tai nghe lâu, uống nhiều cà phê, hoặc tránh giữ đầu ở một tư thế trong thời gian dài.

Thật khó tin là những tinh thể cực nhỏ trong tai chúng ta lại có thể gây ra những triệu chứng ảnh hưởng lớn đến cuộc sống như vậy. Bằng việc chẩn đoán chính xác, điều trị phối hợp giữa các bài tập phục hồi chức năng tiền đình như nghiệm pháp Epley và Semont và phối hợp thêm các thuốc phục hồi tiền đình khi cần thiết, ví dụ betahistine với điều trị kéo dài liên tục tối thiểu 3 tháng, thì chóng mặt tư thế kịch phát lành tính hoàn toàn có thể được kiểm soát và chúng ta có thể lấy lại sự thăng bằng cùng với cuộc sống bình thường vốn có.

Xem thêm: Các bài tập giúp giảm cơn chóng mặt hiệu quả

Xem thêm:

• Tiếp cận nguyên nhân chóng mặt qua các xét nghiệm cần thực hiện
• Tại sao cần tuân thủ điều trị khi bị chóng mặt?
• Các bài tập ngăn ngừa chóng mặt

Tài liệu tham khảo:

1. Palmeri R, Kumar A. Benign Paroxysmal Positional Vertigo. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Updated 26 December, 2022. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470308/ 

2. Cleveland Clinic. Vertigo. May 9, 2023. Accessed February 28, 2024. https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/21769-vertigo

Dizzy & Vertigo Institute. Vertigo Triggers and How To Deal With Them. April 30, 2021. Accessed February 28, 2024. https://www.dizzyandvertigo.com/vertigo-triggers-and-how-to-deal-with-them/